نویسنده: رابرت دی کاپلان، ترجمه: دکتر محمد حسن خضری و محبوبه نیک فرجام، نشر انتخاب
کاپلان که خیلی از تحلیلگران فعلی عرصه سیاست در آمریکا خود را شاگرد وی میدانند از جمله فریدمن تا مقام مشاورت وزیر دفاع آمریکا بالا رفته و با همه جزئیات تفکرات حاکم بر طراحان دفاعی آمریکا کاملاً آشنا است . بنابراین کتاب جدید وی با اهمیت زیادی تلقی می شود و
شاید به عنوان کتاب درسی برای مسئولان آمریکائی قلمداد شود که واقعیت های ژئوپلیتیکی و جغرافیائی چند قرن گذشته را از یاد برده اند و یا تحت تاثیر ملاحظات سیاسی مایل به یادآوری نیستند.
عنوان کتاب احتمالاً تداعی کننده این واقعیت است که محیط های جغرافیائی از کسانی که حقایق سرزمینی را نادیده گرفته اند, انتقام گرفته و آنها به قیمت جانشان این هزینه ها را پرداخته اند. آمریکائی ها در حالی در سال ۲۰۰۱ به دنبال انتفام گیری از اسامه بن لادن و پیروانش که به زعم آنها در حملات ۱۱ سپتامبر دست داشت به افغانستان حمله کردند که اصلاً یادشان نبود افغانها به دلیل اینکه کشورشان جغرافیای خاصی دارد همواره باعث شکست مهاجمان شده اند. حتی انگلیسی ها در قرون هیجده و نوزده نتوانستند این کشور را کاملاً مستعمره خود کنند و تنها نفوذ اندکی در آن کشورداشتند. افغانها با استفاده از ژئوپلیتیک کشورشان راه شکست مهاجمان را خوب بلدند. آمریکائیان در پائیز سال ۲۰۰۱ و موقع حمله به افغانستان از این حقیقت تاریخی چیزی به یاد نداشتند.
کاپلان در این کتاب به سرنوشت کسانی می پردازد که به جغرافیا و ژئوپلیتیک در طول تاریخ بی توجه بوده اند. وقتی ناپلئون بناپارت در ۲۴ ماه ژوئن سال ۱۸۱۲ مرزهای شرقی لهستان را با ۵۰۰ هزار نیرو می شکست و به سوی مسکو میراند , با خود فکر نمی کرد که هنوز شش ماه نشده آخرین سربازفرانسوی شکست خورده و پریشان به پاریس باز خواهد گشت. از هر سه سرباز مهاجم تنها یک نفرزنده توانست از سرمای هراسناک روسیه فرار کند. جفرافیای خشن روسیه و نبود آذوقه و طولانی بودن راه های ارتباطی همگی باعث شکست مفتضحانه ارتش بزرگ ناپلئون گردید.
از این دست در تاریخ زیاد هستند و کاپلان ازگفتنشان باز نمی ماند. انتشار کتلاب کاپلان در این شرایط احتمالاً پیام مهمی برای تصمیم گیران آمریکائی دارد و آن بازخوانی مجدد تاریخ ایران و مرور دوباره جغرافیای این کشور است. وی در کتابش ایران را نخستین ابرقدرت جهان می نامد و در مصاحبه با رسانه های مختلف بر این نظرش تاکید دارد. به نظر کاپلان مهمترین مزیت ایران در منطقه خاورمیانه آن است که بر خلاف کشورهای دیگر منطقه نقشه کشور ایران طبیعی و منطبق با بخش اعظم فلات ایران است. به گفته وی حتی کشور بزرگ عربستان که بخش اعظم شبه جزیره عربستان را در کنترل دارد , کشوری میداند که بیش از آنکه نتیجه واقعیت های جغرافیائی باشد حاصل توافقات پشت پرده و بده بستانها سیاسی بوده است. عربستان مستقیماً به هیچ دریای آزادی راه ندارد. سواحل عربستان در دریا سرخ و بندرجده تنها ازطریق باب المندب و کانال سوئز به دریاهای آزاد مرتبط هستند و کشتی های سعودی در بنادر خلیج فارس , تنها بعد ازعبور از تنگه هرمز( که ایران بر آن تسلط کامل دارد) می توانند به دریای آزاد برسند. بقیه کشورهای دیگر منطقه هم وضعیتی کمابیش این چنینی دارند. ایران از نظر جغرافیائی به نظر کاپلان کاملاً طبیعی و قابل دفاع است. منابع انرژی در نقاط مختلف آن گسترده هستند و این گونه نیست که با اشغال برخی استانها و یا قسمت های کشور بقیه دیگر نتوانند دفاع و مقاومت را ادامه دهند.
