نویسندگان: دکتر زهرا احمدیپور و علی ولی قلیزاده
ناشر: انتشارات پاپلی
بحث اصلی این کتاب بررسی نقش پتانسیل های وجود پایتخت در ادارۀ سیستم جغرافیای سیاسی کشور، سازمان سیاسی فضا، شبکه شهری کشور و نیز برقراری تعادل ژئوپلیتیکی کشور در حوزۀ داخلی و خارجی است. این اثر شامل دو فصل با عناوین زیر است:
1. مکان گزینی پایتخت؛
2. مبانی جغرافیای سیاسی مکان گزینی پایتخت ها در ایران.
در فصل اول، که با محور قرار دادن دو بحث پایتخت¬ها دنبال می¬شود، در کل مفهوم پایتخت مورد بررسی قرار گرفته و چند نمونه از تقسیم بندی های رایج در مورد شهرهای پایتختی، به صورت مفصل و با ارائه الگوهای موجود ارائه شده است. همچنین، در مورد نقش شهر پایتخت در ادارۀ جغرافیای سیاسی کشور و برقراری تعادل ژئوپلیتیکی حکومت، نقش شهر پایتخت در دوران حکومت ملت پایه، شهرهای پایتختی در فرایند جهانی شدن آینده شهرهای پایتختی و غیره به طور مفصل بحث شده است. از دیگر موارد مهم که در این فصل به آن پرداخته شده است؛ نظریۀ مربوط به پایتخت های منظومه ای است که برای اولین بار ارائه گردیده است. از مهمترین ویژگی های این نوع شهرهای پایتختی، ویژگی تفویض و تقسیم قدرت سیاسی- اقتصادی، در کشورهای برخوردار از نظام حکومتی متمرکز در گسترۀ جغرافیای سیاسی آن، بدون حذف نظام حکومتی متمرکز است. علاوه بر این، در این فصل، مهمترین عوامل تأثیرگذار در امر مکان گزینی و جابجایی شهرهای پایتختی مورد بررسی قرار گرفته است. نویسندگان در این فصل، با یک مطالعۀ جامع، 14 دلیل برای مکان گزینی و جابجایی شهرهای پایتختی ذکر کرده اند که هر کدام به صورت مفصل توضیح داده شده است. در فصل دوم نیز، تحت عنوان مبانی جغرافیایی- سیاسی مکان¬گزینی پایتختها در ایران، در واقع مهمترین عوامل تأثیر گذار در مکان گزینی و جابجایی شهرهای پایتختی در ایران، از زمان حکومت ماد تا زمان حال، با یک رویکرد جغرافیایی- سیاسی مورد برسی قرار گرفته است.