وبینار علمی – تخصصی با موضوع: «بررسی ابعاد فرهنگی اسلام در منطقه جغرافیایی آفریقا با تاکید بر انتخاب نواکشوت پایتخت موریتانی به عنوان پایتخت جدید فرهنگی جهان اسلام سال ۲۰۲۳ میلادی» در روز ۲۸ دی ماه ۱۴۰۱ برگزار شد. برگزار کنندگان این وبینار علمی – تخصصی؛ انجمن ژئوپلیتیک ایران، مرکز مطالعات فرهنگ سیاسی و روابط بین الملل ماه موسسه پیام امام هادی، موسسه پژواک خرد معاصر، مرکز مطالعات آفریقای دانشگاه تربیت مدرس، کمیته بین الملل انجمن جامعه شناسی سیاسی ایران و سفارت جمهوری اسلامی ایران در نواکشوت (موریتانی) بودند.
دکتر مجید رسولی، عضو پیوسته انجمن ژئوپلیتیک ایران و عضوهیأت علمی و ریاست مرکز مطالعات آفریقا دانشگاه تربیت مدرس، نواکشوت را انتخابی شایسته به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام دانست.
در این مراسم دکتر مجید رسولی، عضو پیوسته انجمن ژئوپلیتیک ایران و ریاست مرکز مطالعات آفریقا دانشگاه تربیت مدرس به سخنرانی پرداخت؛ محتوا سخنرانی به شرح ذیل است:
کشورهای جهان اسلام با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر، در وسعت جغرافیایی بیش از ۳۱ میلیون کیلومتر مربع بخش عظیمی از گستره کره زمین را در بر گرفته اند. کشورهای جهان اسلام، با توجه به ظرفیت والایشان، هنوز در معادلات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی،بین المللی فاصله زیادی تا رسیدن به وضعیت مطلوب دارند. در دهه های اخیر تلاش هایی جهت حضور پررنگ تر کشورهای اسلامی در نظام بین الملل صورت گرفته است. آیسسکو به عنوان یکی از نهادهای زیر مجموعه سازمان کنفرانس اسلامی در جهت مهندسی فرهنگی مطلوب کشورهای جهان اسلام، تصمیم به برگزاری رویداد مهم به نام انتخاب پایتخت فرهنگی جهان اسلام داشته است. هدف از این اقدام ترویج اتحاد و بهبود وضعیت فرهنگی –اجتماعی، همکاری و هماهنگی پایتختها و کشورهای جهان اسلام جهت گسترش توانایی و قابلیتهای کشورهای جهان اسلام است. آیسسکو برای انتخاب یک شهر به عنوان پایتخت جهان اسلام چند مولفه را مد نظر قرار داده است. تمدن قوی، تاریخ اصیل، فضاهای دینی – مذهبی، بناهای تاریخی – مذهبی، جذابیت های جغرافیایی، توریستی و اقتصادی جزو این موارد است. براساس این شاخص ها شهر نواکشوت موریتانی در سال ۲۰۲۳ میلادی به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب شد. کشور موریتانی کشوری مسلمان است. حب النبی از کودکی در وجود مردم موریتانی نهادینه شده است. بعد از مصر موریتانی دومین کشور قرآنی آفریقاست. مرکز قرآنی المعین در شهر نواکشوت که تربیت کودکان قرآنی را به عهده دارد یکی از شاخص های اصیل قرآنی محسوب می شود. بعد از نیجریه، موریتانی، دومین کشوری است که در ترویج مذهب تشیع فعالیت دارد. برخی از معماریهای اصیل در مویتانی، مسجد صعودی و مسجد ابن عباس است که با معماری خاص خود توجه توریستهای زیادی را به خود جلب کرده است. بندر مهم نواکشوت، فرودگاه، موقعیت استراتژیک، موقعیت ژئواستراتژِیک موریتانی در صحرای بزرگ و واقع شدن در کرانه اقیانوس اطلس و… منجر به انتخاب شایسته نواکشوت به عنوان پایتخت جهان اسلام شده است.
جمهوری اسلامی ایران، جهت انجام فعالیت های فرهنگی نیازمند بسترسازی مناسب به واسطه فعالیت های اقتصادی است. واقعیت آن است که بدون فعالیت ها و مراودات اقتصادی مناسب بین کشورمان و آفریقا امکان تاثیرگذاری فعالیت های فرهنگی ضعیف و چه بسا با تاثیرگذاری منفی همراه باشد. چنانچه مدل حضور و ارتباط ایران با کشورهای آفریقایی اقتصادی باشد در ذیل فعالیت های اقتصادی می توان تاثیر گذاری فرهنگی داشت و به راه اندازی موسسات، مدارس و مراکز فرهنگی تاثیر گذار اقدام کرد. کشورهای مسلمان آفریقایی از لحاظ استراتژِک، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی برای جمهوری اسلامی ایران دارای اهمیت بسیار است. متاسفانه سیاست جامعی در پیشبرد فعالیتهای اقتصادی در دولت های مختلف در آفریقا نداشته ایم. بعضی مواقع فرصت سازی، به فرصت سوزی تبدیل شده است. اقدامات نامناسب بعضی مدیران اجرایی، باعث کاهش اعتماد دولت های آفریقایی نسبت به ایران شده است. مدیریت ناصحیح باعث شده، عرصه فعالیت های اقتصادی در آفریقا به دیگر کشورها مثل چین، هند، برزیل و ترکیه واگذار شود. عدم طراحی برنامه جامع میان مدت و دراز مدت باعث شده است کشورمان از راز این بازار جذاب توام با فرصتهای تجاری و ضریب ریسک کم خطر، محروم گردد. خوشبختانه مردم و رهبران آفریقا نسبت به مردم ایران دیدگاه بسیار خوبی دارند و مردم ایران را مردمی استکبار ستیز می دانند. ضروری است که جمهوری اسلامی ایران با برنامه ریزی اصولی و طراحی سیاست دراز مدت با بهره گیری از ظرفیتهای موجود و اقدامات عملیاتی اقتصادی – فرهنگی روابط شایسته اقتصادی فرهنگی با کشورهای مسلمان آفریقا و موریتانی داشته باشد.