دکتر هادی اعظمی دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران در همایش بین المللی جاده ابریشم که با عنوان« یک جاده، یک کمربند» در تاریخ 19 الی 21 مرداد ماه 1395 در کشور چین برگزار شد، شرکت کردند. بخش هایی از سخنرانی ایشان را در زیر مشاهده می فرمایید.
جايگاه ژئوپلیتیکی ایران در شکل گیری جاده
ابريشم جدید
دکتر هادی اعظمی
دبیر انجمن ژئوپلیتیک ایران و دانشیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد
نقش ژئوپلیتیکی ایران در شکل گیری جاده ابریشم قدیم، از دیرباز تاکنون غیرقابل چشم پوشی و انکار بوده و در میان کشورهای مسیر جاده ابریشم جدید، جمهوری اسلامی ایران یکی از کشورهایی است که توانایی ایفای نقش مثبت راهبردی و سازنده را در توسعه ارتباطات و مناسبات میان کشورها داراست.
طرح «راه ابریشم جدید» که در چند سال اخیر موضوع بحث کارشناسان حوزه‌های ژئوپلیتیک، اقتصاد سیاسی، علوم سیاسی و روابط بین‌الملل بوده است، با دو شاخۀ اصلی آبی و خاکی از شهر پرقدمت «شی آن» چین آغاز و با پشت‌سر گذاشتن راههای اصلی و فرعی بسیار و چندگانه از کشورهای پیش رو عبور می‌کند و درنهایت، سه قاره آسیا، اروپا و آفریقا را به‌هم پیوند می‌زند.
بررسی موضوعاتی مانند: عرصۀ رقابت چین و آمریکا در اقتصاد بین‌الملل، افزایش نفوذ چین در اقتصاد آسیا و رشد چشمگیر فعالیت‌های اقتصادی و تجاری چین در آفریقا در مقایسه با سایر قدرت‌ها به‌خصوص ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که چین با احیای جاده ابریشم و ترسیم یک کمربند اقتصادی، دسترسی بازارهای جهانی را تسهیل و گسترش یک کریدور حمل و نقل بین‌المللی و قابل اتکاء با هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر را در راستای منافع ملی خود تدوین کرده است.سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی را در «صندوق سرمایه‌گذاری راه ابریشم» آغاز کرده و درخواست این کشور از سایر کشورها برای پیوستن به این صندوق حاکی از اهمیت احیای جاده ابریشم در دیدگاه چینی‌ها است.
به اعتقاد نگارنده، ژئوپلیتیک چینی و نیز ژئواکونومی چینی مدرن، نوعی جهانی شدن مورد نظر و به کام چینی‌ها با ابزار و وسیله‌ای تحت عنوان جاده ابریشم جدید و یا همان «یک جاده، یک کمربند» را مطرح و حداقل 67 کشور جهان با 200 شهر را با خود همراه خواهد کرد.
ایران به دلیل دارا بودن چهار ویژگی شامل: «موقعیت جغرافیایی و گذرگاهی»، «موقعیت استراتژیک»، «منابع انرژی نفت و گاز فراوان»، «جایگاه فرهنگی، تاریخی و تمدنی»، به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در احیای جاده ابریشم تلقی می‌شود. در نتیجه، بررسی اهمیت، جایگاه و نقش ایران در احیای جاده ابریشم، نه‌تنها برای سیاستگذاران و تصمیم‌گیران داخلی، بلکه برای دولتمردان و بازیگران منطقهای و بین‌المللی که در این پروژه عظیم سهیم‌اند، قابل اعتناست.
نکته بسیار مهم دیگر اینکه بدانیم ایران، تنها کشوری است که راههای دریایی و زمینی ابریشم در آن با هم از طریق خلیج فارس برخورد پیدا می کرده اند.
از سوی دیگر، پس از فروپاشي اتحاد شوروي و باز شدن فضاي جغرافيايي اين منطقه و برقراري ارتباط آنان با جهان خارج، انديشه احياي مجدد جاده ابريشم را مطرح و ایران را در مركز نقطه پيوند جاده زميني اين شبكه كه از شرق به غرب كشيده شده است، قرار داده است. این در حالی است که متاسفانه در ايران كمتر به اين تحولات واكنش نشان داده مي‌شود.
چه باید کرد:
1- احیای مجدد جاده ابریشم علاوه بر رونق دو جانبه می تواند باعث ارتباط چند جانبه منطقه ای و جهانی شود. پس دیپلماسی فعال‌تر ایران ضرورتی انکار ناپذیر است.
2- همکاری میان دولت‌ها و شهرهای مسیر راه ابریشم نقش مهمی در تحکیم صلح و ثبات منطقهای داشته و سبب تسهیل در توسعه پایدار و ایجاد روابط فرهنگی و اقتصادی بین کشورها و شهرهای مختلف راه ابریشم می‌شود.
3- بازآفرینی و باز زنده‌سازی جاده ابریشم و آثار بجای مانده از گذشته در اطراف این راه باعث توسعه گردشگری و اقتصاد جوامع محلی می‌شود.
4- فرصتهای ژئوپلیتیکی،(ژئوپلیتیک ایرانی – ایران ژئوپلیتیکی) ژئواستراتژیکی، ژئوکالچر و ژئواکونومیک پیش روی ایران در جاده ابریشم ترسیم و استفاده حداکثری از آنهادر اولویتهای مدیران سیاسی کشور قرارگیرد.
5- تلاش برای شکل گیری اتحاد کشورهای جاده ابریشم (یک سازه راه پایه) با محوریت ایران
6- به جای ایستایی و انفعال ایران در برابر جهانی سازی با ابزار جاده ابریشم، ایران خود موج ساز و کانونی برای آن در منطقه باشد.
7- تبدیل موقعیت جغرافیایی به موقعیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی ایران با پیوستن به این پروژه عظیم در حال وقوع که سالهاست قدرتهای منطقهای و فرامنطقه‌ای مانع از تحقق آن هستند و ایران نیز سالهاست مترصد این رویداد است.
8- فعال نمودن دیپلماسی شهری، خواهر خواندگیها، هفته های فرهنگی، پروازهای مستقیم بین شهرهای مهم، نمایشگاهها، میزبانی مسابقات ورزشی و علمی
{yoogallery src=[/images/gallery//chain]width=[150]}