کتاب مقدمهای بر شناخت مرزهای بینالمللی، تألیف دکتر سید هادی زرقانی-استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد و عضو انجمن ژئوپلیتیک ایران
ناشر: دانشگاه علوم انتظامی
مرزهای بینالمللی نشانگر استقلال تمامیت ارضی هر کشور است. احترام به حد و مرزهای هر کشور برای کلیه کشورها امری لازم و ضروری است. بسیاری از تضادها و ستیزهای بین کشورهای همجوار ناشی از عدم رعایت مرزهای بینالمللی است.
کتاب حاضر به بررسی مرز از حیث مفاهیم، اصطلاحات، اختلافات، انواع، کارکرد، توسعه و امنیت مرز پرداخته است. این اثر در ده فصل تنظیم شده است. در فصل اول به بررسی مفاهیم و اصطلاحات مرز و سرحد میپردازد و فصل دوم به معرفی اصطلاحات مرزی و علایم و نشانههای مرزی که آشنایی با آنها در فهم و درک بهتر مسائل مرز به ویژه کارکرد مرزها، تأثیر بسزایی دارد. در فصل سوم مراحل استقرار و تثبیت خط مرز با ذکر مثالهایی از مرزهای ایران و سایر کشورها مورد توجه قرار گرفته و در فصل چهارم طبقهبندی مرزهای بینالمللی از ابعاد گوناگون و بر اساس نظریههای مختلف بررسی شده است. فصل پنجم به بررسی کارکردهای مرز به ویژه کارکردهای نوین مرزها میپردازد و مهمترین اختلافات مرزی با ذکر نمونههای متعدد تاریخی محور فصل ششم را تشکیل میدهد. در فصل هفتم با یک رویکرد تاریخی به نقش قدرتهای بزرگ در تعیین و ترسیم مرزهای بینالمللی پرداخته شده است و نگرش اسلام در مورد مرزهای سرزمینی موضوع فصل هشتم را تشکیل میدهد. در فصل نهم آمایش مناطق مرزی در قالب سیاستهای مختلف و آثار آن بر مناطق مرزی مورد بررسی قرار گرفته است و سرانجام در فصل دهم مهمترین عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر مرزها به ویژه بر کارکرد امنیتی و ارتباطی آن پرداخته شده است.