شمشیر دو لبه جغرافیای سیاسی
به گزارش کمیته اطلاع رسانی همایش، محمدرضا حافظ نیا رئیس هیات مدیره انجمن ژئوپولیتیک ایران در همایش ملی جغرافیای سیاسی کاربردی که 18 مهرماه سال جاری در تالار شهید مطهری دانشگاه تربیت مدرس برگزار شد، گفت: جغرافیای سیاسی سابقه دیرینه ای دارد و یکی از قدیمی ترین شاخه ها و تخصص های جغرافیا محسوب می شود.
رئیس همایش ملی جغرافیای سیاسی کاربردی با بیان اینکه هدف از برگزاری این همایش این است که نگاه سنتی به ژئوپلتیک عوض شود افزود: در نظر داریم دیدگاه ها به این رشته مثبت شود ضمن اینکه این رشته می تواند همانند شمشیر دو لبه عمل کند که هم صلح و امنیت و آرامش را برای بشر به ارمغان بیاورد و هم در مناسبات سیاسی بین ملت ها و یا اجزای ملت و حکومت نقش ایفا کند.
ضرورت تعریف رشته دانشگاهی جغرافیای انتظامی
سردار محمد قصری رئیس سازمان تحقیقات و مطالعات ناجا که در همایش ملی جغرافیای سیاسی سخن میگفت با بیان اینکه ما باید به امنیت نگاهی دوباره داشته باشیم، اظهار داشت: بحث امنیت، جدی ترین مولفه از مولفه های اجتماعی است و اگر امنیت بوجود بیاید زیرساخت های نوسازی، شکوفایی اقتصادی، زمینه های سرمایه گذاری و توسعه فراهم می شود .
وی افزود: همچنین امنیت زمینه ساز دستاورد علمی و تکنولوژی کشور می شود که مجموعه این دستاوردها در نهایت به تحقق آرمان های یک جامعه منجر خواهد شد.
قصری با بیان اینکه اکنون بحث جغرافیا در محیط امنیت نقش اساسی ایفا می کند افزود: برای دست یابی به امنیت در بخش انتظامی نیازمند شناخت علمی امنیت، مولفه های موثر آن و شناسایی مخاطبان و برنامه ریزی متناسب با آن هستیم.
رئیس سازمان تحقیقات و مطالعات ناجا با بیان اینکه باید تلاش کنیم امنیت را مشارکت پذیر کنیم گفت: جغرافیای انتظامی تلاش می کند برای روان تر شدن ماموریت های خود در کشور به منظور برقراری نظم و امنیت ملی راهکارهایی فراهم کند.
وی افزود: ما از طریق جغرافیای انتظامی می توانیم عوامل جغرافیایی را که در تحلیل رفتارها به ما کمک می کنند، شناسایی کنیم.
وی گفت: راهبرد جغرافیای انتظامی طی چند سال گذشته از راهبردهای اساسی برای برقراری امنیت اجتماعی بوده است .
رئیس سازمان تحقیقات و مطالعات ناجا گفت : این راهبرد(جغرافیای انتظامی) در دو حالت، یکی بحث مدیریت انتظامی بر مبنای ملاحظات محیطی جغرافیای استانها و دیگری شناخت مولفه هایی که در بحث امنیت موثرند مدنظر قرار دارد، به ویژه که کشور ما پهناور است و هر استانی به دلیل تنوع محیطی می تواند ملاحظات جغرافیایی خاص خود را داشته باشد.
افزايش توليد در بخش نفت و گاز نيازمند جذب سرمايه و تکنولوژي است
دکتر مختاری هشی با اشاره به اینکه رابطه سياست و فضا يک رابطه دوجانبه و پويا است به گونه‌اي که پي‌گيري هر سياستي تظاهرات فضايي خاص خود را داشته و هر فضايي نيز سياست‌هاي خاص خود را مي‌طلبد گفت: يکي از زمينه‌هاي مطالعات مکانيزم متقابل سياست و فضا، رابطه سياست خارجي و جذب سرمايه گذاري مستقيم خارجي در فضاهاي مختلف است به‌گونه‌اي که پي‌گيري سياست خارجي تعاملي با نظام‌جهاني در بيشتر موارد زمينه‌ساز رونق فضاي کسب و کار بوده و پي‌گيري سياست خارجي تقابلي نيز زمينه‌ساز بالا رفتن ريسک سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي و از رونق افتادن کسب و کار خواهد بود.
استاديار جغرافياي سياسي دانشگاه اصفهان با بيان اين که ايران به عنوان يک کشور نفت‌خيز که بخش عظيمي از بودجه آن وابسته به استخراج و فروش نفت است نياز فراواني به جذب سرمايه‌گذاري و تکنولوژي در بخش نفت و گاز دارد افزود: به منظور افزايش توليد نفت براي جبران افزايش مصرف داخلي و هم‌چنين استهلاک تجهيزات موجود اين کار را بايد انجام دهيم.
وي تصريح کرد: با در نظر گرفتن تاثيرات متقابل سياست و فضا و توجه به ماهيت انقلابي و ايدئولوژيک جمهوري اسلامي ايران که نمود خارجي آن را مي‌توان در وجود دو گرايش قالب واقع‌گرايي و آرمان‌گرايي در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران دانست که از يک سو الزامات و اهداف مکتبي خود را دنبال مي‌کند و از سوي ديگر همچون ديگر کشورها با محدوديت‌ها، فرصت‌ها و واقعيت‌هاي موجود سر و کار دارند.
مختاري‌هشي افزود: ميزان توفيق کشورها در جذب سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي بستگي به سياست‌هاي کلي و به ويژه سياست خارجي دنبال شده از طرف آنان دارد.
ایجاد مرزهای قومیتی در خاورمیانه؛ برنامه ریزی قدرت های فرامنطقه ای
هادي سليمان‌پور رئيس مركز آموزش و پژوهش بين‌الملل وزارت امور خارجه در همایش ملی جغرافیای سیاسی کاربردی به بررسي چالش‌هاي توسعه در ايران پرداخت و در ارزيابي تحولات منطقه‌اي به تغيير نظام بين‌المللي اشاره كرد.
وي با اشاره به انتقال نظام بين‌المللي افزود: اكنون نظام دو قطبي فرو پاشيده و نظام تك قطبي نيز مرسوم نيست و در كل نظام بين‌الملل در حال انتقال است.
سليمان‌پور خاطرنشان كرد: نكته‌اي كه بايد در اين انتقال نظام بين‌الملل به آن توجه كرد آن است كه قدرت‌هاي منطقه‌اي با برنامه‌ريزي شيوه مديريتي خود هزينه‌ها و خسارات ناشي از اين انتقال، نظام بين‌المللي را مديريت كنند و بتوانند موفق شوند.
رییس مرکز آموزش و پژوهش بین الملل وزارت امور خارجه گفت: قدرت های فرامنطقه ای می خواهند کشورهای بزرگ منطقه خاورمیانه را تجزیه و مرزهای جدید قومیتی را ترسیم کنند.
هادی سلیمانپور اظهار داشت: خاورمیانه در دوران گذار قرار دارد که این دوره با قومیت گرایی گره خورده است.
وی افزود: اگر قدرت های منطقه نتوانند دوران انتقال و گذار را مدیریت کنند ، دولت های بزرگ و فرامنطقه ای خاورمیانه را براساس مدل قوم گرایی اداره خواهند کرد.
وی خاطر نشان کرد: کشورهای منطقه ای باید چگونگی مدیریت این تحولات را بررسی کنند .
سلیمان پور اظهار داشت:کشورهای منطقه خاورمیانه پشتر به علت ضعف دولت ها در دوران تغییر و گذار در نظام بین الملل جزو بازنده ها قرار داشتند.
وی افزود: به عنوان مثال پس از جنگ جهانی دوم و در زمانی که نظم جدید بین الملل در حال شکل گیری بود به دلیل ضعف دولت های خاورمیانه در تعامل با یکدیگر، رژیم صهیونیستی در منطقه بوجود آمد که پس از گذشت سالیان طولانی کشورهای منطقه هنوز در حال پرداخت هزینه های تشکیل این رژیم هستند.
نخستین گام ملی در معرفی کاربردهای جغرافیای سیاسی
حسین ربیعی دبیر همایش نیز ضمن قدردانی از مشارکت پر شور سازمان ها، نهادها و مجامع علمی و دانشگاهی فعال در برگزاری این همایش، از دریافت 132 چکیده مقاله تا پايان مهلت ارسال مقالات ـ فروردين‌ماه سال جاري ـ خبرداد و افزود: اعضای هیئت علمی همایش 107 مقاله را مرتبط با محورهای همایش دانستند و آنها را پذیرفتند که در نهایت 67 مورد اصل مقاله به دبیرخانه ارسال شد.
وی گفت: از این میان 32 مقاله برای سخنرانی در نشست های تخصصی و سه مقاله برای سخنرانی در نشست عمومی انتخاب شد و هشت مقاله نیز به صورت پوستر ارائه گردید.
استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی ابراز امیدواری کرد این همایش که با استقبال چشمگیر اساتید، دانشجویان، مدیران و کارشناسان فرمانداری های سراسر کشور و رسانه های گروهی برگزار شد، بتواند گام موثری در معرفی این رشته نوپای دانشگاهی برداشته و به ترویج قابلیت ها و کاربردهای آن کمک نماید.
ربیعی گفت: مدیریت سیاسی فضا (کشورداری، استانداری، فرمانداری و بخشداری)، سازمان سیاسی فضا (تقسیمات کشوری، شهری و آمایش مناطق مرزی)، تنظیم روابط میان اجزای ملت و حل و فصل منازعات داخلی و بین سکونتگاهی ، ملاحظات سیاسی، امنیتی، برنامه های توسعه آمایش و طرح های عمرانی، تامین عدالت جغرافیایی، توسعه پایدار و حفاظت از بنیادهای زیستی، توسعه همکاری های بین المللی و تولید صلح و امنیت ، طراحی الگوهای فضایی مشارکت سیاسی شهروندان و جغرافیای انتخابات ، تولید و توسعه اشتغال و درآمد با توجه به ملاحظات سیاسی و امنیتی، مشارکت در تدوین قوانین اساسی کشور و طراحی ساختار سازمانی حکومت ها، توسعه گردشگری و ایجاد تفاهم، امنیت و درآمد از جمله محورهای برگزاری این همایش بوده است.
وی افزود: همچنین چهار نشست مرز و امنیت و گردشگری، سیاست خارجی و ژئوپولتیک، جغرافیای سیاسی، سازماندهی سیاسی فضا و مدیریت محلی و جغرافیای سیاسی شهر و آمایش سیاسی فضا و تقسیمات کشوری نیز از دیگر برنامه های این همایش بود و در پایان نیز به مقالات برتر جوایزی اهدا شد.
{yoogallery src=[/images/gallery/karbordi] width=[150]}