کتاب ژئوپلیتیک کلانشهر تهران (منابع، بازیگران و مناسبات قدرت) به نویسندگی آقایان دکتر آرش قربانی سپهر و دکتر افشین متقی و خانم پریسا قربانی سپهر و به همت انتشارت جهاد دانشگاهی قزوین منتشر شد.
در قسمتی از پیشگفتار کتاب میخوانیم:
شهر مجموعه ای سازمان یافته از عناصر و روابط معین است که یک سیستم اجتماعی پویا و باز تلقی میشود و عملکردی پویا و هدفمند دارد. از اينرو، بررسي اثرات پديدهها و فرآيندهاي فضاي شهري بر قدرت سياسي در سطوح محلي تا جهاني حائز اهميت خاصي است. بر این پایه، پایتختهاي ملی بزرگترین مرکز تجمع قدرت سیاسی در کشور و مکانی برای حکمرانان اجرایی کشور هستند. با این حال با توجه به سازوکارهای هماهنگی که از طرف دولت هر کشور بکار گرفته میشود، معمولاً عوامل تأثیرگذار در گزینش مکان پایتخت، به جاي آنکه اقتصادي باشند، سیاسی یا استراتژیک اند. امروزه کلانشهر تهران به واسطة جایگاه پایتخت در کشور از سایر شهرهای ایرانی نقش سیاسی بیشتری ایفا میکند. از اینرو، در دهة حاضر در شهر تهران حرکت به سمت قطبی شدن است، یعنی فرآیندی از نابرابری در شهر تهران در جریان است به طوریکه طبقات بالای جامعه (بازیگران اصلی؛ دارای قدرت قانونی و قدرت بیحد و مرز) از نظر توزیع درآمد و ثروت، رشدشان سریعتر از طبقۀ متوسط و فقیر است و در نتیجه، کاهش طبقۀ متوسط منجر به تشکیل دو طبقۀ ثروتمند و فقیر میشود. این حرکت و تغییرات جهت قطبی شدن در فضای شهر تهران به صورتهای مختلف زمینۀ ژئوپلیتیکی شدن فضای این شهر را تا حد قابل توجهی افزایش می‌دهد و به صورتهای مختلف مسائل و رقابتهای متعددی را در مناسبات قدرت در این کلانشهر فراهم می آورد.
بررسیهای صورت گرفتة منابع در دسترس، به ویژه در داخل کشور، نشان دهندة آن است آنگونه که باید و شاید توجه ویژه ای از سوی سیاستگذاران به مباحث ژئوپلیتیک شهری و جغرافیای سیاسی شهر نشده است. لذا با توجه به وجود این مشکل در کشور، نویسندگان بر آن شده‌اند، کتاب حاضر را با سبک و چارچوبی جدید و متفاوت به رشتۀ تحریر درآورند. در نهایت، این امیدواری وجود دارد که کتاب حاضر تا حدی بتواند به صورت کاربردی مباحث ژئوپلیتیک شهری را در کلانشهر تهران ارائه دهد و ابهامات موجود در این عرصة مطالعاتی جدید را، تا حد امکان بر طرف نماید. جهت دستیابی به این مهم، کتاب حاضر در قالب پنج فصل به صورت زیر سامان یافته است:
فصل اول: مفاهیم، بنیادها و نظریه ها
فصل دوم: بازیگران ژئوپلیتیک کلانشهر تهران
فصل سوم: مؤلفه های ژئوپلیتیکی کلانشهر تهران (منابع جغرافیایی قدرت)
فصل چهارم: اهداف بازیگران و ترسیم حلقه های ژئوپلیتیکی بازیگران کلانشهر تهران
فصل پنجم: جمعبندی مباحث کتاب
در مجموع، در تألیف این اثر، تلاش شده است تا جایی که ممکن است به آثار متداول در نزد اصحاب علم و محققان به ویژة در حوزة مورد بحث توجه شود. امیدواریم نتیجة این تلاش، مورد توجه جامعة علمی و علاقمندان قرار گیرد. نویسندگان، ضمن ارج نهادن به تحقیقات گرانمایه‌ای که تا کنون به وسیلة عالمان این رشته در محافل دانشگاهی کشورمان صورت گرفته، مطالعة این اثر که حرکت پیشگامانه‌ای برای معرفی رویکردهای جدید در مباحث ژئوپلیتیک شهری است را به تمامی علاقمندان به این مباحث، (رشته‌هایی همچون جغرافیا، علوم اجتماعی، شهرسازی، ژئوپلیتیک، علوم سیاسی و سازمانهایی همچون وزارت کشور، شورای شهر و شهرداریها) توصیه می‌کنند.
نویسندگان اميدوارند كه مطالب و مباحث بیان شده در این کتاب بتواند مورد توجة خوانندگان محترم قرار بگيرد و بخشي از سؤالات آنها را در زمینه ژئوپلیتیک شهری و جغرافیای سیاسی شهر پاسخگو باشد و به آگاهی آنها، در رفع ابهام ها، نسبت به مفهوم و مباحث ژئوپلیتیک شهری بیافزاید. همچنین، انتظار می رود، کتاب حاضر بتواند زمینهای را جهت علاقمندی و کاربرد و استفادۀ بهتر و دقیقتر از این حوزۀ مطالعاتی جدید فراهم آورد.