تاریخ مصاحبه: 26 دی ماه 1400
رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران:
ضمن بهره‌مندی از منافع توافق راهبردی با چین، نسبت به آن مراقب هم باشیم.
ایسنا/خراسان رضوی یک استاد ژئوپلیتیک دانشگاه گفت: ما باید ضمن بهره‌مندی از دستاوردهای توافق ۲۵ ساله ایران و چین نسبت به آن بسیار دقت نظر و مراقبت داشته باشیم و با توجه به اینکه قرار است طی روزها و هفته‌های آتی در ذیل این توافق، قراردادهای عملیاتی منعقد شود، لازم است دقت شود قراردادهایی متقن و شفاف منعقد کنیم که تامین‌کننده منافع هر ۲ طرف باشد و شاهد یک موازنه برد برد باشیم.
دکتر هادی اعظمی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه پس از فروپاشی شوروی سابق و خاتمه یافتن نظام دوقطبی در دنیا تحولات ژئوپلیتیکی تحت تاثیر غرب قرار گرفت و جهان دوم که نظام کمونیستی بود، برچیده شد، اظهار کرد: از آن پس ما شاهد تسلط و هژمونی غرب بودیم و غربی‌ها به خصوص آمریکایی‌ها از این فرصت برای تحت فشار قرار دادن رقبا و کشورهای غیرهمسو با خود مانند چین، روسیه و ایران نهایت استفاده را بردند.
وی افزود: پس از گذشت سال‌ها مجموعه کشورهای شرقی از جمله چین و روسیه به این نتیجه رسیدند که باید با رویکردهای اینچنینی آمریکا مقابله کنند؛ لذا این کشورها به سمت تشکیل ائتلاف‌ها و اتحادهای منطقه‌ای و ژئوپلیتیکی مانند سازمان همکاری‌های شانگهای و اتحادیه اقتصادی اورآسیا حرکت کردند. برای کشوری مانند ایران نیز ضرورت دارد صرفا وابسته به حل و فصل مشکلات خود با غرب نباشد؛ هرچند خوب است در قالب دیپلماسی متوازن مشکلات‌مان را با غرب حل کنیم اما نباید از شرق غافل شد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با بیان اینکه چین نماد شرق است، ادامه داد: این کشور در سال‌های اخیر جهش‌های زیادی داشته و به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا شناخته می‌شود. این کشور آرام‌آرام در حال سبقت گرفتن از آمریکاست؛ لذا یکی از دستاوردهای توافق ۲۵ ساله ایران و چین این است که بازدارندگی ما را افزایش می‌دهد و قدرت چانه‌زنی جمهوری اسلامی را بالا می‌برد. همچنین رونقی که این توافق در حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی برای ما به همراه خواهد داشت، باعث می‌شود وزن و توان ژئوپلیتیکی ایران هم افزایش یابد.
اعظمی با اشاره به سرمایه‌گذاری‌های چین بر پروژه احیای جاده ابریشم(پروژه یک کمربند یک جاده) که در سال ۲۰۱۳ توسط این کشور مطرح شده بود، گفت: این یک سازه منطقه‌ای عظیم است که حدود ۷۰ کشور آسیایی، اروپایی و آفریقایی را در بر می‌گیرد. به همین جهت ما نباید از داشتن ارتباط مناسب با چین غافل شویم و حتما باید به فکر بالا بردن توان دیپلماسی و چانه‌زنی خود در منطقه باشیم. رسیدن به یک موازنه برد برد، پویایی دیپلماسی جمهوری اسلامی و هم‌افزایی ایران با کشورهای شرقی مانند چین و روسیه به پیشبرد منافع ملی ما و رونق اقتصادی کشورمان کمک خواهد کرد و جایگاه منطقه‌ای جمهوری اسلامی را تثبیت می‌کند.
رئیس انجمن ژئوپلیتیک ایران با تاکید بر اینکه توافق ۲۵ ساله در پیش افتادن دست ایران در مذاکرات وین موثر خواهد بود، عنوان کرد: زیرا در عرصه دیپلماسی و بر سر میز مذاکره، اگر کشوری فقط یک گزینه در دسترس داشته باشد، قدرت چانه‌زنی ندارد و دستش بسته است اما زمانی که گزینه‌های متعددی در اختیارمان باشد، قدرت چانه‌زنی ما افزایش می‌یابد و دست برتر را خواهیم داشت. بنابراین افزایش سطح همکاری‌ها با کشورهای شرقی از جمله چین می‌تواند گزینه‌های ما در مذاکرات وین را افزایش و وزن و جایگاه جمهوری اسلامی را ارتقا دهد. البته اگر در وین نیز یک توافق معقول و دو سر برد شکل بگیرد، ما می‌توانیم مدعی باشیم توانستیم هم در وین و در ارتباط‌مان با غرب موفق باشیم و هم در ارتباط‌مان با شرق. ما می‌توانیم به شرط تامین منافع‌مان و در قالب یک موازنه منطقی با شرق و غرب ارتباط داشته باشیم.
اعظمی بیان کرد: مسلما چین و روسیه به دنبال منافع خود هستند و با توجه به جایگاه ایران در حوزه انرژی و شرایط استراتژیکی و ژئوپلیتیکی جمهوری اسلامی، این ۲ کشور نمی‌توانند از مهره‌ای تحت عنوان ایران به راحتی عبور و از جایگاه خاص آن چشم‌پوشی کنند. بنابراین اگر چین و روسیه بتوانند در به سرانجام رساندن مذاکرات تاثیرگذار باشند، تعامل با ایران برای‌شان راحت‌تر خواهد بود؛ لذا اگر این ۲ کشور به شکل‌گیری یک توافق خوب کمک کنند، به نفع‌شان است چراکه می‌توانند از جایگاه و موقعیت ایران استفاده کنند. البته ایران نیز متقابلا به داشتن ارتباط با آنان نیاز دارد؛ لذا به سرانجام رسیدن مذاکرات وین، هم چین و روسیه را به منافع خود خواهد رساند و هم ایران را.
وی با تاکید بر اینکه در تمام موضوعات مسئولان باید به افکار عمومی احترام بگذارند و مباحث را برای مردم تشریح کنند، گفت: حتی اگر برخی از موضوعات محرمانه است نیز باید در مورد محرمانه بودن آن به مردم باید اطلاع‌رسانی داد و به آنان اطمینان داده شود در زمانی مناسب موضوعات برای‌شان تشریح می‌شود. خصوصا در مورد مسائلی مانند توافق ۲۵ ساله با چین یا روند مذاکرات وین که بر معیشت و سرنوشت مردم تاثیرگذار است، حتما باید به مردم اطلاع‌رسانی شود و مردم در جریان جزئیات قرار گیرند. حتی مردم می‌توانند در قالب حقوق شهروندی چنین مطالبه‌ای را داشته باشند چراکه هر توافقی اگر پشتوانه مردمی نداشته باشد، با چالش مواجه خواهد شد. همچنین علاوه شفافیت، مسئولان در هنگام انعقاد هر توافق و قراردادی باید دقت لازم را داشته باشند و با بهره‌گیری از کارشناسان خبره قراردادی منعقد کنند که تامین‌کننده منافع ملی ما باشد.
