۷. اقدامات ایران در جنگ شناختی با اسرائیل
ایران در مواجهه با اسرائیل، در موارد متعددی از جنگ شناختی و اطلاعاتی استفاده کرد از جمله:
- حمله سایبری به سایت‌های اسرائیلی: ایران، از طریق گروه‌های سایبری، حملاتی را به سایت‌های دولتی و نظامی اسرائیل انجام داد. این حملات، بیشتر به عنوان یک پیام استراتژیک و نه یک استراتژی اطلاعاتی گسترده انجام شده است.
- استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای مقابله با افکار منفی: ایران، از طریق حساب‌هایی در توییتر، اینستاگرام و تلگرام، تلاش در القای روایت‌های جایگزین داشته است. اما این محتواها، اغلب بدون استفاده از داده‌ها و الگوریتم‌های هدفمند، نتوانسته‌اند اثر عمیقی در جامعه اسرائیلی یا جهانی داشته باشند.
- استفاده از رسانه‌های دیجیتال برای القای مقاومت: در داخل ایران، رسانه‌های دیجیتال ملی، به عنوان ابزاری برای القای مقاومت و تقویت هویت ملی اسلامی عمل کرده‌اند. اما در فضای بین‌المللی، این محتواها توانایی نفوذ به جوامع غیرایرانی را نداشته‌اند.
- عدم استفاده از داده‌های بزرگ و هوش مصنوعی: ایران، هنوز در استفاده از داده‌های بزرگ برای تحلیل افکار عمومی، تولید محتوای هدفمند و مقابله با جنگ اطلاعاتی ضعیف عمل کرده است. در حالی که اسرائیل از طریق الگوریتم‌ها و تحلیل داده، اطلاعات را به ابزاری برای نفوذ و مقابله تبدیل کرده است.
۸. تحلیل جنگ شناختی و اطلاعاتی در مواجهه اخیر ایران و اسرائیل
اسرائیل در جنگ شناختی، دست برتر داشت. این کشور، با استفاده از ربات‌ها، روايت‌های جذاب و الگوریتم‌های هدفمند، توانست افکار عمومی منطقه‌ای و بین‌المللی را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، انتشار محتوایی که ایران را در وضعیت ضعیف‌تری نسبت به واقعیت نشان می‌دهد، موفقیت‌های اسرائیل در این حوزه را برجسته می‌کند. اما ایران، در برخی موارد، در جنگ اطلاعاتی، دست برتر داشت. به عنوان مثال، حملات سایبری به سایت‌های اسرائیلی و القای احساس ترس در جامعه اسرائیلی، نمونه‌هایی از این موفقیت است. با این حال، این موفقیت‌ها مقطعی، غیراستراتژیک و بدون تأثیر بلندمدت بوده‌اند.
در مقابل، ایران در جنگ شناختی، دچار ضعف عملکردی بود. به جای استفاده از این فضا برای ایجاد روایت‌های جذاب، تقویت اعتماد داخلی و القای تصمیمات استراتژیک، اغلب از رویکردهای واکنشی، سیاسی و ایدئولوژیک استفاده کرد. این موضوع، تأثیر محدودی در جوامع هدف داشت. از سوی دیگر، با اینکه اسرائیل در جنگ شناختی موفق بود، در برخی موارد، نتوانست از رواج اطلاعات نادرست در شبکه‌های اجتماعی جلوگیری کند. این امر، در داخل اسرائیل نیز باعث افزایش هراس عمومی و اختلافات اجتماعی شد. همچنین، اسرائیل با واکنش‌های تند از سوی جوامع اسلامی مواجه شده است.
ایران، با وجود ظرفیت‌های فنی و انسانی، و علیرغم موفقیتهایی در جنگ اطلاعاتی، هنوز در درك و مدیریت این نوع جنگ داراي مشكلات شناختي و كاركردي است که ناشی از شناخت ناکافی از فضای سایبر و الزامات کار در این فضا می‌باشد.
پايان
دكتر سيروس احمدي نوحداني
دانشگاه تربيت مدرس
11 تیر ۱۴۰۴
