از عمان میانجی تا عمان محتاط

کشور عمان کشور خوبی است. این کشور در منطقه راهبردی خلیج فارس، تنگه هرمز و دریای عمان دارای یک موقعیت گذرگاهی موثر دریایی بوده و به نحوی مکمل ژئوپلیتیکی ایران به حساب می آید.

?این کشور از منظر تاریخ و جغرافیا، قدمتی دیرینه دارد و با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، کشوری جذاب و دیدنی است. ثبات بی نظیر این کشور و عملکرد حاکمان فعلی از جمله سلطان قابوس، این کشور را مورد توجه دنیای پیرامون قرار داده و هم اکنون سقف سرمایه گذاری خارجی در این کشور به بالای ۲۰میلیارد دلار رسیده است.

?اما عمانی ها چندین دهه است که‌ بخش قابل ملاحظه ای از ثبات جغرافیایی و سرزمینی خود را مدیون ایران و کمک های ویژه کشورمان می دانند.
?این کشور از لحاظ سیاسی با دیگر کشورهای عرب منطقه تفاوت های زیادی دارد و نگاهش به ایران نگاهی مثبت و بدون نوسان بوده و همواره در حد توان سعی دارد جانب عدالت را در روابط منطقه ای و دو جانبه با کشورمان حفظ کند. و حتی در برخی مقاطع که تحت فشار آمریکا و بعضا عربستان بوده، توجه چندانی به این فشارها نداشته، هرچند که چند سالی است عمانی ها نسبت به ایران محتاط شده اند!!
?از دیگر ویژگی متفاوت عمان بویژه در دهه های اخیر ، ایفای نقش میانجی میان ایران و آمریکا برای حل مناقشات فرسایشی بین تهران و واشنگتن ، بویژه پرونده هسته ای ایران بوده است.
?اما تعارض سیاست متفاوت دو کشور در برابر اسرائیل که بر اثر چرخش ناگهانی سیاست خارجی عمان صورت گرفت و این کشور رسما سیاست واحد عربی مبنی بر صلح میان اسرائیل و فلسطینی ها را بر اساس راهکار تشکیل دو کشور پذیرفت،روابط دو کشور ایران و عمان را در سطوح منطقه ای تحت تاثیر خود قرار داده است.
?این سلطان نشین خوش سابقه در حال حاضر شرایط انفعالی را نسبت به ایران می گذراند که یکی از دلایل اصلی آن مربوط می شود به همین تغییر رویکرد به اسرائیل و عادی سازی روابط با تل آویو.
?نکته مهم دیگر بر می‌گردد به موضوع توازن قدرت در منطقه‌ای که پر شده از منازعات و کشمکش ها. عمان به دلیل ماهیت عربی اش، در معادلات قدرت در حوزه عربی تعریف می شود و این موضوع باعث شده تا حدودی قابل توجه ،این متحد دیرینه از گذشته های خوب خود فاصله بگیرد.
?این کشور واقع شده در حاشیه شرقی خلیج فارس ، به دلایل فشار پیدا و پنهان آمریکا بویژه در دوران ترامپ از وضعیت عالی با ایران به وضعیت خوب شیفت پیدا کرد و این وضعیت به دلیل احتیاط های زیاد سلطان های عمانی، همچنان ادامه دارد.
?شاید سفر آقای رئیسی و از همه مهمتر مدل گفتمان رئیس جمهور کشورمان، بتواند فضای فعلی را تحت تاثیر قرار دهد که با توجه به شرایط حاکم در محیط سیاسی ، امنیتی منطقه خلیج فارس و تردیدهای جدی که نسبت به آینده مذاکرات هسته ای وجود دارد، تغییر اساسی در رویکردهای عمان کمی بعید بنظر برسد.
?آنچه مسلم است اینکه برای حاکمان فعلی عمان ارتقای پرستیژ و احترام جهانی موضوع بسیار مهمی است که آنرا بعنوان یک راهبرد اصلی برای خود در نظر گرفته اند و با در نظر گرفتن شرایط روز منطقه و جهان پیش می روند.
?واقعیت امر این است که مردم عمان به ایران علاقه واقعی و باطنی دارند اما این دلیلی نمی شود که سلطان نشین شرق شبه جزیره عربستان، مطابق میل ایران در منطقه و جهان رفتار کند و عمانی ها در حال حاضر فقط به مسائل دوجانبه توجه دارند و فراتر از این رفتار نمی کنند.
? لذا اگر سازه های مرکب در سیاست خارجی ایران این موضوع را در شرایط فعلی درست درک کنند، سیاست رو به توسعه همسایگی می تواند موثر باشد و گامی رو به جلو تلقی شود در غیر این صورت این سیاست جدید هم مثل بسیاری از سیاست های دیگر در حرف باقی خواهد ماند.
?در مجموع باید گفت کشور عمان همراه دائمی ایران در منطقه خلیج فارس و دریای عمان است اما متناسب با چهارچوب های خودش.
? این کشور در روند تحول خواهی برغم انتقادهای جدی نسبت به ساختار پادشاهی مطلقه گام‌های مهمی برداشته که حذف یارانه ۷۰ قلم کالا و سیاست نرخ واحد از جمله سیاست های اقتصادی موفق این کشور در سال ۲۰۱۴ میلادی بود و این تصمیم بزرگ، آثار مثبتی برای اقتصاد این کشور داشته است.
?متفاوت فکر کردن همسایگان متحول یافته عربی نسبت به مسائل منطقه‌ای و جهانی ، نقطه اصلی تفاوت ما با آنهاست که همین مساله بعنوان پیشران اثر گذار در روابط منطقه‌ای، باید مورد توجه و درک ایران قرار بگیرد.

https://www.alef.ir/news/4010302105.html

ارجاع به این تحلیل

یزدان پناه،کیومرث (1401) از عمان میانجی تا عمان محتاط، ژئوپلیتیک و دیپلماسی، انجمن ژئوپلیتیک ایران

درباره نویسنده

این مطلب را به اشتراک بگذارید

اسکرول به بالا