نویسندگان: افشین متقی/ مصیب قره بیگی
انتشارات جهاد دانشگاهی، 1393
کتاب سینما و ژئوپلیتیک، کوششی است برای پاسخ به این پرسش که «آیا میان سینما و ژئوپلیتیک رابطه ای وجود دارد»؟ به سخن دیگر، آیا می توان میان آنچه در یک فیلم رخ می دهد با آنچه در جهان واقعی اتفاق می افتد، از لحاظ ژئوپلیتیکی نسبتی برقرار کرد؟ آیا می توان گفت که مفاهیمی چون «سرزمین، هویت، جنگ، فضا، قدرت، سیاست، جنسیت و…» که از بنیادهای جغرافیای سیاسی و ژئوپلیتیک هستند، می تواند در حلقه های فیلم به نمایش درآید و سپس تاثیر بیرونی داشته باشند؟ یا حتی فراتر، آیا در حلقه های فیلم می توان شاهد ساخته شدن مفاهیم ژئوپلیتیکی بود؟ کتاب حاضر با رویکرد پساپوزیتویستی و انتقادی، کوشیده است تا به پرسش یاد شده پاسخ دهد. با نگاهی هرچند گذرا به وزن رسانه در «دنیای بساتکنیکی» می توان دریافت که سهم رسانه در «معنا آفرینی، مفهوم سازی، ساخت، حذف و جهت دهی به افکار عمومی و هویت (فردی و جمعی)» در جهان های زیستی امروز تا چه اندازه سترگ و شگرف است. موضوع این کتاب، سینما و سیاست، سینما و فضا، سینما و قدرت، سینما و هویت، سینما و جنسیت، سینما و جنگ و.. است و می کوشد تا با استفاده از نظرگاه های اندیشمندانی چون میشل فوکو، میشل سِرِس، برونو لاتور، ژان فرانسوا لیوتار، اسلاوُی ژیژِک، مارتین هَیدگر، والتر بنیامین، ادموند هوسرل، تئودور آدورنو، ماکس هورکهَیمر، یورگن هابرماس و دیگران و نیز با پیگیری نوشتارهای اندیشمندان ژئوپلیتیک، همچون سایمون دالبی، کلاوز دادس، جرارد توآل، دِرِک گرگوری، جان اَگنو و جان دیتمر، راهی به این مقصود بازگشاید. به سبب چندوجهی بودن ژئوپلیتیک انتقادی و استفاده ی نظری از اندیشه های گوناگون، کتاب حاضر نیز از آبشخورهای نظری گوناگون همانند پساساختارگرایی، پساپوزیتویسم و مکتب فرانکفورت بهره گرفته و برای نخست بار به بازکاوی مفاهیمی چون «ژئوپاسیفیک»، «ژئوپلیتیک مرگ»، «ژئوپلیتیک رسانه»، «ژئوپلیتیک زیبایی شناسانه» در چارچوب «بازنماییهای سینما» پرداخته است. مولفان این کتاب، به فراخور رویکرد پژوهشی خود، تعریف جدیدی از ژئوپلیتیک ارائه داده اند؛ به این صورت که «ژئوپلیتیک، دانش زیست قدرت (bio-Power) و زیست سیاست (bio-Politics) است و به بررسی تعامل میان بدن انسانها و فضا می پردازد». کتاب 190 صفحه ای سینما و سیاست از فصل های زیر تشکیل شده است؛
نخستین فصل: ژئوپلیتیک و سینما / 15
جغرافیا و سینما / 16
ژئوپلیتیک و سینما / 31
سینما ژئوپلیتیک و 11/9 / 47
منابع فصل نخست / 54
دومین فصل : ژئوپلیتیک زیبایی شناسانه / 59
فرامدرنیسم و فرومدرنیسم / 61
از میکروپلیتیک تا زیبایی شناسی / 62
سینما و ژئوپلیتیک زیبایی شناسانه / 67
ژئوپلیتیک احساسات و ژئوپاسیفیک / 70
زیبایی شناسی عدم خشونت / 72
منابع فصل دوم: / 78
سومین فصل : فیلم توده پسند و ژئوپلیتیک توده پسند / 83
منابع فصل سوم/ 96
چهارمین فصل : سیاست و سینما / 99
منابع فصل چهارم / 121
پنجمین فصل: قومیت، جنسیت و سینما / 123
قومیت و سینما / 124
قومیت در حقله‌های فیلم / 126
جنسیت و سینما / 136
منابع فصل پنجم / 141
ششمین فصل : گفتمان‌های ژئوپلیتیکی سینمای ایران / 145
گفتمان هویت / 146
گفتمان جنگ / 152
گفتمان پساجنگ / 156
گفتمان گذار /158
گفتمان جنسیت / 162
منابع فصل ششم / 163
گفتار فرجامین: این راه را نهایت، صورت کجا توان بست؟ / 165
منابع گفتار فرجامین / 170
فهرست منابع فارسی، انگلیسی، آلمانی و فرانسوی / 171