انجمن ژئوپلیتیک ایران

کتاب «فلسفۀ جغرافیای سیاسی» به نویسندگی دکتر محمود واثق و دکتر احد محمدی در 524 صفحه توسط انتشارات دانشگاه تهران در سال 1398 با قیمت 67000 تومان به چاپ رسیده است که ذیلاً به شرح مختصری از محتوای این اثر می پردازیم:

علم جغرافیا بنا به ماهیت کارکردی خود، همواره در طول تاریخ موقعیتی کاربردی داشته و در برنامه‌ریزی‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، امنیتی و... استفاده شده است. نتیجۀ مستقیم غلبۀ رویکرد عملی و کاربردی در این رشته، این بوده است که به پژوهش‌های مرتبط با ساختار و ماهیت نظری و فلسفی رشتۀ جغرافیا به‌طور عام و شاخه‌های فرعی آن ازجمله جغرافیای سیاسی، کم‌توجهی شود. بیشتر آثار نوشته‌شده در زمینۀ ماهیت و فلسفۀ جغرافیا نیز اغلب با رویکرد «تاریخی‌ـ‌تحلیلی» به سیر اندیشه‌ها و مکاتب مختلف جغرافیایی پرداخته­اند نه ریشه‌های فلسفی آن. به همین دلیل، این رشته از علم بشری با فقر و خلأ مزمن فلسفی مواجه است. این وضعیت به‌ویژه در کشور ما با فقر مضاعفی مواجه است. بر این اساس، مسئله و دغدغۀ نگارندگان کتاب، کندوکاو در خصوص ماهیت نظری و فلسفیِ علم جغرافیای سیاسی به عنوان یکی از شاخه‌های مهم علم جغرافیا در چارچوب فلسفۀ علم بوده است. از این رو در این کتاب، مطابق با اصول رایج در پژوهش‌های فلسفۀ علم، به بررسی در سه زمینۀ «تاریخ»، «جامعه‌شناسی» و «معرفت‌شناسیِ» علم جغرافیای سیاسی پرداخته‌ شده که طی آن چارچوب هستی‌شناختی، معرفت‌شناختی و روش‌شناسی علم جغرافیای سیاسی در چارچوب فلسفۀ علم مورد کاوش قرار گرفته است. در این میان، بر بُعد معرفت‌شناسی به عنوان نقطۀ کانونی و هستۀ مرکزیِ هر نوع پژوهش فلسفی، بیش از دو بُعد تاریخی و جامعه‌شناختی آن تأکید شده است. رویکرد فلسفی به کار گرفته شده در این کتاب بر رویکرد رئالیستی و موضع عقلانیت انتقادی مبتنی بوده و به شیوۀ توصیفی‌ـ‌تحلیلی (منطقی) به تحلیل مسائل پرداخته است. کتاب حاضر از پنج بخش و هیجده فصل تشکیل شده است که عبارتند از:

بخش اول: کلیات

فصل اول: کلیات

بخش دوم: هستی­ شناسی جغرافیای سیاسی

فصل دوم: ماهیت جغرافیای سیاسی

فصل سوم: موضوع علم جغرافیای سیاسی

فصل چهارم: جایگاه جغرافیای سیاسی در میان طبقه­ بندی علوم

فصل پنجم: تاریخ، جامعه­ شناسی و تعریف جغرافیای سیاسی

بخش سوم: معرفت­ شناسی جغرافیای سیاسی

فصل ششم: رویکرد استقراگرایی(خام) و پوزیتیویسم منطقی

فصل هفتم: مکتب تفهمی- تفسیری(هرمنوتیک)

فصل هشتم: مکتب پدیدارشناسی

فصل نهم: مکتب انتقادی فرانکفورت

فصل دهم: مکتب پست­ مدرن و پساساختارگرا

فصل یازدهم: مکتب جامعه­ شناسی معرفت

فصل دوازدهم: رویکرد عقلانیت انتقادی

بخش چهارم: مباحث و مقولات معرفت­ شناسی در جغرافیای سیاسی

فصل سیزدهم: عینیت و اعتبار در جغرافیای سیاسی

فصل چهاردهم: تبیین در جغرافیای سیاسی

فصل پانزدهم: ماهیت گزاره­ ها و قضایای جغرافیای سیاسی

فصل شانزدهم: قانون در علم جغرافیای سیاسی

فصل هفدهم: نسبت دانش و ارزش در جغرافیای سیاسی

بخش پنجم: روش­ شناسی

فصل هیجدهم: روش­ شناسی علمی در جغرافیای سیاسی

محورهای همایش:

-   نقش ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک مناطق آزاد
نقش مناطق آزاد ایران در همگرایی و همکاری و توسعه روابط درون منطقه‌ای
فرصت‌ها و ظرفیت‌های مناطق آزاد ایران در جهت جذب سرمایه‎گذاری خارجی
اتحادیه اوراسیا و نقش مناطق آزاد ایران در کریدور شمال – جنوب و جاده ابریشم
پیشران‌های روابط اقتصادی، جاری و فرهنگی مناطق آزاد اوراسیا

-  نقش‌آفرینی مناطق آزاد در موافقت‎نامه ترتیبات ترجیحی بین ایران و اتحادیه اوراسیا
نظام حقوقی توسعه تجارت (ظرفیت‎های تجاری، موانع قانونی و حقوقی و راهکارها)
مبادلات گمرکی و نظام اقتصادی حاکم (ظرفیت‌ها و راهکارها)
نظام بازاریابی تجاری اقتصادی در اتحادیه اوراسیا و توسعه و مدیریت بازار در مناطق آزاد
تولید کیفی، استاندارد سازی، برندسازی و بازارسازی در مناطق آزاد در اتحادیه اوراسیا

-  مناطق آزاد ایران و اتحادیه اوراسیا
نقش ویژه منطقه آزاد انزلی در تجارت با کشورهای اوراسیا
نقش ویژه منطقه آزاد ارس و ماکو در تجارت با کشورهای اوراسیا
نقش مکمل مناطق آزاد جنوب (اروند و کیش و قشم و چابهار) در توسعه روابط تجاری با اتحادیه اوراسیا

همایش در اوایل سال 1399 برگزار خواهد شد. اطلاعات تکمیلی متعاقباً اعلام خواهد شد.

-