تألیف: دکتر محمدرضا حافظ نیا، دکتر محسن جان پرور
پژوهشکده مطالعات راهبردی
بعد از دهه ها خاموشي نسبي، مطالعه سرحدها و مرزها مكان ویژه ای را در جغرافياي سياسي به خود اختصاص داده است. نيروي محرك احياء مطالعات مرزي از مفهوم جهاني شدن و نظم بعد از جنگ سرد ناشي شده است، که نظم های سیاسی موجود را به چالش کشیده و از چرخش هویت در جغرافیای انسانی و نظام های علمي مربوطه ناشی میشود. در این راستا، پردختن به مرزها با دیدگاهی جدید یکی از ضروریات جهت درک و شناخت بهتر مرزها می باشد که کتاب حاضر سعی کرده است زمینه را برای شکل دهی به این درک جدید از مرزها را برای خوانندگان فراهم آورد. كتاب حاضر به سه بخش و ده فصل به صورت زیر تقسیم می شود:
بخش اول: مرزها و تحولات دوران معاصر
اين بخش با مباحثي در زمينه قلمروخواهي موجودات و تفاوت در خلقت انسان براي درك ماهيت فلسفي مرزها شروع ميشود و بعد سير تكويني مرزها را بيان كرده و با توجه به تحولات صورت گرفته تقسيم بندي جديدي از مرزها ارائه ميدهد. در ادامه ضمن بيان چگونگي تكامل و تعيين حدود مرزها به مباحث كاركرد مرزها، مسائل و اختلاف های مرزي، كنترل و مديريت مرزها پرداخته ميشود.
بخش دوم: مرز و جهانيشدن
بخش دوم كتاب با مباحثي در زمينه جهاني شدن شروع و در آن ضمن بيان تعاريف متفاوت از نظريه هاي جهاني شدن به بيان ابعاد مختلف آن میپردازد. در ادامه تأثير جهاني شدن روي ماهيت و كاركرد مرزها مورد بررسي و تحليل قرار میگیرد.
بخش سوم: نگاهي كوتاه به مرزهاي ايران
بخش سوم كتاب به مرزهاي ايران اختصاص داده و به صورت كلي مباحثي در زمينه روند شكل گيري مرزهاي ایران و مشخصات آنها بيان شده است.
در پايان كتاب نيز جمع بندي كلي از مباحث ارائه شده در كتاب به صورت خلاصه آورده و كليتي از مباحث به صورت فشرده بيان شده است.